77 201 Dada Doesburg Th van and Schwitters K
- Folded; pinholes in corners; vague stain (offsetting?) along part of one vertical fold.
= PROOF before the lettering in red. Poster for the famous "dada-veldtocht" by Theo and Nelly van Doesburg, Kurt Schwitters and Vilmos Huszár through Holland in December 1922 and the beginning of 1923. See at large K. Schippers, Holland Dada p.54ff, i.a. citing newspaper announcements: "'De dadaïst Kurt Schurrters (Schwitters) uit Hannover (...) zal morgen, 10 Januari in den "Haagsche Kunstkring", Binnenhof 8, zijn bekende "Anna Blume" en zijn satire "Ursachen und Beginne der grossen glorreichen Revolution in Revon" voorlezen. De schilder Théo van Doesburg zal dezen avond met een korte inleiding tot het dadaisme openen.' Aan de hand van verslagen in de krant is het mogelijk het programma van die eerste avond te reconstrueren. Op het toneel staat een tafeltje met een schemerlamp en een glaasje water erop. Aan dat tafeltje zit Theo van Doesburg gekleed in een zwart pak en een zwart hemd. Hij draagt een witte gebreide das, witte zijden sokken, zwarte lakschoenen en in een oog klemt hij een monocle. (...) Van Doesburg begon zijn door De Stijl voor deze toernee uitgegeven manifest Wat is Dada? (1923) te lezen, waarbij Kurt Schwitters, die achterin de zaal zat - niemand kende hem -, zijn redevoering van tijd tot tijd met krachtig geblaf onderbrak. Schwitters zou later schrijven dat hij op teken van Van Doesburg - het drinken van een slokje water - voor de eerste keer zou blaffen en wel om het dadaïsme te demonstreren en ook omdat hij nog geen woord Nederlands kende." Hoek, Theo van Doesburg 682b-1: "Er zijn twee versies van dit affiche. De ene werd gemaakt voor de eerste avond van de tournee, op 10 januari 1923 in de Haagsche Kunstkring [our version] (...). De tweede versie werd vermoedelijk tijdens de rest van de tournee gebruikt. (...) In Van Doesburgs nalatenschap bevinden zich verschillende exemplaren van alleen de zwarte of alleen de rode drukgang (...). Behalve Kleine Dadasoirée wordt het affiche ook wel Dadasofie genoemd, naar de voordracht die Theo van Doesburg hield tijdens de Dada-soirées. De affiches fungeerden tevens als programma. Opmerkelijk is dat alle medewerkers aan het programma (Van Doesburg, Schwitters en Huszár) worden vermeld, behalve Pétro (Nelly) van Doesburg. In de literatuur wordt vaak vermeld dat Van Doesburg het affiche samen met Kurt Schwitters ontwierp. Ook wordt het affiche vaak 1920 of 1923 gedateerd. Schwitters kwam op 5 januari 1923 aan in Nederland, vijf dagen voor het begin van de tournee. Het is mogelijk dat Schwitters en Van Doesburg het affiche tussen 5 en 10 januari samen ontwierpen. Waarschijnlijker is dat Van Doesburg het affiche al in december 1922 maakte, omdat de Dada-tournee in eerste instantie op 27 december 1922 zou beginnen." Kurt Schwitters, Typographie und Werbegestaltung (cat. "Typographie kann unter Umständen Kunst sein"), p.28: "Der funktionale und strukturale Ausgangspunkt der Typographie Van Doesburgs setzte sich ziemlich stark von dem Schwitters ab, der eher an die Zufallstechnik in der Komposition der Collagen (Streu-Technik) anschloß. Es ist denn auch anzunehmen, daß in den Plakaten, die für die Dada-Tournée in Holland Anfang 1923 gemacht wurden das Schwarzgedruckte - die Textschicht - von Schwitters gestaltet wurde, während Van Doesburg verantwortlich war für das Rotgedruckte mit dem aus Großbuchstaben gesetztem Wort "DADA"." Cf. Andel 153.